Một nguyên nhân của những suy nghĩ tiêu cực trên là do cách đánh giá và thi tuyển của hệ thống giáo dục nước ta chưa thực sự hiệu quả và tương xứng với quá trình dạy và học; đấy cũng là lý do chúng ta thường xuyên nghe tới cụm từ “cải cách” trong giáo dục nước ta hiện nay.

Đối với một người, năng lực thực sự không đơn giản chỉ đánh giá qua một vài lần thi cử để vượt qua những “bức tường” như nhiều học sinh than thở. Khả năng thực sự là sự hiểu biết tổng hợp (thông thái), kỹ năng ứng xử, đạo đức xã hội và kỹ năng chuyên môn riêng biệt của người đó.

Chưa vội bàn quá nhiều về các mục tiêu đó; đối với các bạn học sinh, rèn luyện được thói quen chăm chỉ và tự giác bước đầu sẽ hình thành được những tố chất để đạt được thành công sau này; đặc biệt với những “mầm xanh” tương lai của đất nước. Dưới đây là một vài quan điểm, lời khuyên để chúng ta cải thiện được tính tự giác và chăm chỉ của mình.

1. Nhận thức đúng

Xác định mục tiêu lâu dài của chúng ta là kiến thức và khả năng thực sự chứ không phải chỉ để vượt qua các kỳ thi tuyển. Xã hội càng phát triển, yêu cầu chất lượng con người được nâng lên do đó cần phải trau dồi các kiến thức tổng hợp; đặc biệt là các kỹ năng xã hội để chúng ta có thể tự tin ra ngoài đời. Việc học lệch học tủ là hoàn toàn không hợp lý đối với các bạn học sinh. Vì thế cần phải chăm chỉ học và tự học để nâng cao được giá trị bản thân sau này. Điều này tránh cho bạn trở thành mọt sách, đầu tư thời gian vào một môn học khô khan mà thiếu các kỹ năng cần thiết.

2. Định hình những việc cần làm

Đối với học sinh, việc chính và quan trọng vẫn là học tập. Tuy nhiên còn nhiều học sinh vùng nông thôn vẫn phải phụ giúp công việc gia đình. Do vậy, các bạn nên cân đối thời gian hợp lý để lên kế hoạch học tập cho mình cụ thể, từng ngày, từng giờ…Căn cứ vào đó chúng ta thực hiện đều đặn qua ngày, sẽ đến lúc nó sẽ trở thành thói quen và hình thành ý thức tự giác. Đang tiếc cho nhiều bạn có điều kiện về vật chất và thời gian nhưng không đạt được kỳ vọng của gia đình rồi dẫn đến các kết quả không mong đợi.

3. Hoàn thành những việc được giao đúng hẹn

Chúng ta thường nghe cụm từ “giờ cao su” để chỉ những người thường xuyên trễ hẹn. Điều này dường như phổ biến ở nước ta, thậm chí được coi là bình thường trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, với nhiều nước văn minh, văn hóa đúng hẹn, đúng giờ rất được tôn trọng và đề cao; là sự biểu hiện sự tôn trọng người khác. Cũng như vậy, đối với học sinh chúng ta nên tự tập cho mình thói quen như vậy để từng bước đẩy lùi khái niệm “giờ cao su” xấu xí.

4. Chăm đọc sách

Đọc ở đây không đơn thuần là đọc những tác phẩm tiểu thuyết văn học dài. Thói quen đọc sách tích lũy cho bạn vốn từ, văn hóa, cách hành văn, kiến thức xã hội từ những tạp chí, sách báo, tác phẩm… Đây cũng là một thói quen giúp bạn giải trí và thư giãn đầu óc sau những buổi học căng thẳng. Ngày nay với sự phát triển của các thiết bị cầm tay, không khó để bạn tìm được tài liệu hay và những nội dung bổ ích.

5. Ý thức

Mọi hành động đều xuất phát từ ý thức của chúng ta. Do vậy đối với các bạn học sinh nhỏ tuổi, việc dạy nhân cách và ứng xử là quan trọng hơn so với những công thức toán học máy móc. Khi đã có ý thức thì việc hành động sẽ đúng chuẩn mực và tự giác. Nhưng một việc quan trọng là người lớn phải làm gương để tránh mâu thuẫn giữa lời nói và hành động.

“Trên con đường đến thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng”. Do vậy, chúng ta hãy tự tập cho mình sự tự giác và chăm chỉ. Nó không chỉ giúp ích các bạn trong học tập mà còn rất ý nghĩa khi các bạn sống tự lập sau này.