Phần 3. Đọc sách trước khi nghe giảng
Lúc đầu tôi cứ băn khoăn không biết có nên đặt cái tên của bài viết này như vậy không? Bởi vì có thể một số em vừa nhìn thấy "Đọc sách trước khi nghe giảng" đã lật ngay sang trang khác, không muốn tìm hiểu cái phương pháp học tậpxem ra bất hợp lý này.
Đọc sách trước khi nghe giảng! Chưa nghe giảng đã vội đọc sách làm gì cho khổ, cho lãng phí thời gian! Nghe giảng xong đọc sách có phải mau hiểu hơn không? Tôi đang đọc, đang học những bài thầy đã giảng rồi còn chưa xong, lại cònkhuyên tôi " đọc trước"!
Nếu đã "trót" đọc đến đây, xin em cố kiên nhẫn đọc tiếp xem có thể chắt lọc được chút ít ... có lý nào chăng.
Trước hết cần nói về cách đọc sách trước khi nghe giảng như thế nào, sau đó mới bàn đến cái lợi của việc làm này, bởi vìhiệu quả tùy thuộc rất nhiều vào cách đọc.
Nên đọc theo trình tự sau:
1. Đọc nhanh toàn bài. Đọc xong dừng lại suy nghĩ một cách khái quát về những nội dung chính yếu được đề cập đến trong bài.
2. Đọc lại để phát hiện những thuật ngữ và những khái niệm mới. Có thể là mới gặp lần đầu, hoặc em có cảm giác mình đã gặp ở đâu đó rồi nhưng vẫn còn thấy lạ. Hãy tìm hiểu ý nghĩa thuật ngữ và nội dung các khái niệm.
3. Đọc chậm để hiểu từng phần. Gặp những chỗ khó hiểu hãy dừng lại suy nghĩ, cố gắng để hiểu đến mức tối đa (tối đa so với khả năng của mình chứ không phải tối đa ý cần phải hiểu!). Tất nhiên mức độ hiểu của mỗi người rất khác nhau. Điều ấy không quan trọng. Miễn là em đã hết sức cố gắng suy nghĩ. Sau khi đọc xong mỗi đoạn em nên tự xếp mức hiểu của mình làm 3 bậc: hiểu đầy tự tin, hiểu nhưng không được tự tin lắm và chưa hiểu; tương ứng có thể đánh dấu +, +/- và - vào lề (nếu là sách riêng của em).
4. Đối chiếu với mục tiêu học tập. Sau khi "nghiên cứu" hết cả bài em nên tự đánh giá xem mục tiêu nào mình đã đạt được tương đối trọn vẹn? Mục tiêu nào đã đạt được một phần? Mục tiêu nào hầu như chưa thu nhận được gì?
5. Soạn câu hỏi về tất cả những gì em chưa hiểu. Chưa hiểu mà đặt được câu hỏi cũng đáng quý lắm! Trước hết nên đặt những câu hỏi sát với mục tiêu học tập. Không nên cố gắng "sáng tạo" ra những câu hỏi thật khó mà ngay cả thầy có khi cũng chịu (những câu hỏi "chết người"!). Nhưng tôi cũng phải nói thêm rằng có những câu hỏi của sinh viên rất hay, có khi còn giúp cho thầy nảy sinh một ý tưởng mới, một hướng nghiên cứu mới...
Đọc sách trước khi nghe giảng có lợi gì?
1. Em sẽ dễ dàng tiếp thu khi nghe giảng vì em đã nắm vững các thuật ngữ, các khái niệm. Do quỹ thời gian cho mỗi bài có hạn, thường thầy chỉ giới thiệu nhanh một lượt những thuật ngữ, những khái niệm mới. Thầy càng không có thời gian để giảng lại các thuật ngữ và các khái niệm đã được đề cập đến ở các bài trước.
2. Em sẽ tập trung nghe giảng hơn vì em muốn xem xét những điều mình tự cho là hiểu, có hiểu đúng không? Đặc biệt em đang ở trạng thái chờ đón nghe giảng những điều khi đọc sách em đã hết sức cố gắng mà vẫn chưa hiểu được, như "nắng hạn chờ mưa"! Những kiến thức đó sẽ được em đón nhận nhanh chóng và sẽ nhớ rất lâu.
3. Em sẽ ghi chép một cách chọn lọc hơn. Em không phải cắm đầu cắm cổ vội vàng ghi chép tất cả những điều thầy giảng vì em biết những gì đã có trong sách, những gì không. Cùng với cái lợi này, em sẽ có nhiều thời gian chăm chú nghe giảng, bởi không phải lúc nào thầy cũng chờ tất cả các em ngưng bút mới giảng tiếp - trừ khi thầy giảng theo "phương pháp" đọc chính tả.
4. Em sẽ có điều kiện tham gia tích cực trong buổi dạy-học. Khi thầy áp dụng phương pháp dạy-học tích cực, sự hoạt động của sinh viên ở trên lớp sẽ nhiều hơn. Thường thì thầy yêu cầu đọc sách trước. Những câu hỏi thầy đặt ra để thảo luận đòi hỏi phải vận dụng những kiến thức đã có. Nếu không đọc sách trước, em sẽ không tham gia ý kiến hoặc có nhưng sẽ rất hạn chế.
Cuối cùng cần phải nhấn mạnh rằng nếu nhìn bao quát cả quá trình học tập, việc đọc sách trước khi nghe giảng không làm em tốn thêm thời gian. Bốn lợi ích trên sẽ giúp em nhanh hiểu bài hơn, hiểu sâu sắc hơn và nhớ lâu hơn, vì vậy thời gian ôn tập rút ngắn được thường nhiều hơn so với thời gian em cần để đọc sách trước.
Đọc sách trước khi nghe giảng em sẽ tiếp thu hiệu quả hơn, ghi chép chọn lọc hơn và tham gia thảo luận tích cực hơn.