Phản ứng viêm và xơ hóa mô kẽ tinh hoàn gây ra bởi stress nhiệt
Nguyễn Thanh Tùng1,2*, Đặng Văn Phước1, Đặng Ngọc Phúc3, Đặng Công Thuận4, Lê Minh Tâm5, Nguyễn Vũ Quốc Huy5, Kim Won6.
1 Viện Y Sinh, Đại học Y Dược, Đại học Huế
2 Khoa Cơ bản, Đại học Y Dược, Đại học Huế
3 Khoa Y, Đại học Đông Á
4 Bộ môn Mô Phôi, Giải phẫu bệnh và Pháp y, Đại học Y Dược, Đại học Huế
5 Bộ môn Phụ sản, Đại học Y Dược, Đại học Huế
6 Khoa Nội, Đại học Quốc gia Jeonbuk, Hàn Quốc
Mở đầu: Stress nhiệt mãn tính gây ra tổn thương cấu trúc và chức năng tinh hoàn, ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản. Quá trình viêm và xơ hóa là hai quá trình quan trọng phản ứng lại với các tổn thương của mô cơ quan, có liên quan đến rối loạn chức năng tinh hoàn và suy giảm khả năng sinh tinh.
Phương pháp nghiên cứu: Chuột đực trưởng thành từ 10-12 tuần tuổi được phân thành ba nhóm. Chuột nhóm stress nhiệt được ngâm trong bể ổn nhiệt ở 37°C và 40°C. Nhóm đối chứng được xử lý theo cách tương tự trong bể ổn nhiệt duy trì ở 25°C. Mẫu mô tinh hoàn được thu sau 5 tuần. Đặc điểm của tình trạng viêm và xơ hóa mô kẽ tinh hoàn được xác định bằng phương pháp nhuộm H&E, nhuộm đỏ Picro sirius và nhuộm hóa mô miễn dịch (Ki67, ICAM1, F4/80, FSP1, Collagen).
Kết quả: Stress nhiệt mãn tính làm suy giảm quá trình sinh tinh ở tinh hoàn, giảm số lượng tế bào dòng tinh trong lòng ống sinh tinh, phá vỡ cấu trúc mô học và giảm điểm đánh giá Johnsen. Kết quả nhuộm hóa mô miễn dịch Ki-67 cho thấy stress nhiệt gây ra sự tăng sinh mạnh các tế bào mô kẽ tinh hoàn. Mô tinh hoàn ở chuột bình thường biểu hiện mức độ thấp của phân tử kết dính gian bào (intercellular adhesion molecule-1, ICAM-1). Trong khi đó, sự tăng biểu hiện protein ICAM-1 đã được quan sát thấy ở mô kẽ tinh hoàn ở chuột stress nhiệt. Stress nhiệt cũng đã kích thích sự di cư của đại thực bào đến mô kẽ tinh hoàn. Số lượng đại thực bào dương tính với F4/80 trong mô kẽ tinh hoàn tăng có ý nghĩa thống kê ở nhóm tiếp xúc với nhiệt so với nhóm chứng. Protein đặc hiệu nguyên bào sợi (Fibroblast-specific protein 1, FSP-1), chất trung gian chính của quá trình xơ hóa ở nhiều cơ quan, được gây ra bởi căng thẳng bìu mãn tính. Số lượng tế bào dương tính với protein đặc hiệu nguyên bào sợi (Fibroblast-specific protein 1, FSP-1) trong mô kẽ tinh hoàn tăng lên có ý nghĩa thống kê ở nhóm tiếp xúc với nhiệt so với nhóm chứng. Ngoài ra, sự tích lũy collagen ngoại bào được phát hiện ở mô kẽ tinh hoàn chuột stress nhiệt. Kết quả nhuộm hóa mô miễn dịch collagen I và nhuộm đỏ Picro sirius cho thấy stress nhiệt gây ra sự tích lũy quá mức collagen ngoại bào ở mô kẽ tinh hoàn chuột.
Kết luận: Stress nhiệt mãn tính ảnh hưởng tiêu cực đến cấu trúc và chức năng của tinh hoàn, gây ra phản ứng viêm và tiến triển xơ hóa ở mô kẽ tinh hoàn
Từ Khóa: Stress nhiệt, phản ứng viêm, xơ hóa, mô kẽ tinh hoàn, điểm Johnsen, sinh tinh.
*Tác giả liên hệ: TS. Nguyễn Thanh Tùng, Viện Y Sinh, Đại học Y Dược, Đại học Huế; nttung@huemed-univ.edu.vn
Báo cáo tại Hội nghị công nghệ sinh học toàn quốc 2020: “Công nghệ sinh học: Từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”